Top 6 điều cần biết nhất về căn bệnh ung thư khoang miệng

Sàng lọc ung thư miệng là 1 cuộc thăm khám được thực hiện bởi nha sĩ hoặc bác sĩ chuyên khoa răng hàm mặt để tìm kiếm các dấu hiệu ung thư miệng hoặc tình trạng tiền ung thư trong khoang miệng của người bệnh. Mục tiêu của sàng lọc ung thư miệng là xác định sớm ung thư miệng, giúp người bệnh có cơ hội chữa khỏi nhiều hơn.

Hầu hết các bác sĩ sẽ thực hiện kiểm tra miệng của người bệnh trong mỗi lần khám răng định kỳ để sàng lọc ung thư miệng. Bên cạnh đó, khi có dấu hiệu nghi ngờ hay có các yếu tố nguy cơ kể trên thì bác sĩ có thể sử dụng thêm các xét nghiệm bổ sung để hỗ trợ xác định bản chất của các tế bào bất thường trong miệng của người bệnh. Sàng lọc ung thư miệng không cần bất kỳ sự chuẩn bị đặc biệt nào, bác sĩ sẽ kiểm tra sàng lọc ung thư miệng thường bắt đầu bằng cách bác sĩ quan sát bên ngoài và vào bên trong miệng của bạn để kiểm tra các mảng đỏ, trắng hoặc lở miệng. Với bàn tay đeo găng, bác sĩ sờ để cảm nhận mật độ các mô trong miệng để tìm kiếm các khối u hoặc các bất thường gì khác. Bác sĩ cũng có thể kiểm tra vùng hầu họng của bạn có khối u, chảy dịch, vón cục, lở loét gì hay không.

Trong trường hợp có dấu hiệu ung thư miệng nghi ngờ hay trên những đối tượng có nguy cơ cao, bác sĩ sẽ sử dụng thêm các xét nghiệm ung thư miệng như sau:

• Thuốc nhuộm sàng lọc ung thư miệng: Người bệnh sẽ được súc miệng bằng thuốc nhuộm màu xanh đặc biệt trước khi thăm khám. Các tế bào bất thường trong miệng nếu có sẽ bắt màu với thuốc nhuộm và xuất hiện màu xanh.
• Chiếu đèn sàng lọc ung thư miệng: Một loại ánh sáng đặc biệt làm cho mô khỏe mạnh xuất hiện mờ hơn và làm cho mô bất thường xuất hiện màu trắng.

Nếu bác sĩ phát hiện ra bất kỳ dấu hiệu ung thư miệng hoặc tổn thương tiền ung thư thì sẽ đề nghị người bệnh thăm khám trong thời gian tiếp theo (sau 1 vài tuần) để xem liệu các tổn thương bất thường vẫn còn “lưu trú” và lưu ý xem nó đã phát triển hay thay đổi theo thời gian. Thực hiện sinh thiết bằng cách lấy một mẫu tế bào để quan sát dưới kính hiển vi trong phòng thí nghiệm để xác định xem có phải tế bào ung thư hay không. Nếu kết quả này là dương tính, ung thư miệng đã được xác định, người bệnh cần lên kế hoạch điều trị càng sớm càng tốt nhằm cải thiện tiên lượng sống, trước khi xâm lấn sang các cấu trúc lân cận và di căn xa.

Ung thư miệng là căn bệnh có thể chẩn đoán và phát hiện ra sớm. Tuy nhiên, bạn cần phải nắm rõ những nguyên nhân chính dẫn đến căn bệnh này để kịp thời phòng tránh từ sớm.

• Vệ sinh răng miệng kém: Thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi trong khoang miệng. Lúc này, các vi khuẩn sẽ tích tụ dần lại và hình thành nên chất nitrosamine – một tác nhân gây ung thư.
• Hút thuốc lá: Với những người có thói quen hút thuốc lá thường xuyên thì tỷ lệ mắc bệnh ung thư là rất cao. Thậm chí, ngoài ung thư miệng còn có thể dẫn đến 1 số bệnh ung thư khác như ung thư phổi, ung thư vòm họng, ung thư gan… Vậy nên, bạn cần từ bỏ thói quen này từ sớm để phòng tránh nguy cơ mắc bệnh.
• Uống rượu quá nhiều: Rất nhiều trường hợp ung thư miệng xuất phát từ thói quen uống rượu thường xuyên. Trong số đó, có nhiều người còn vừa nghiện thuốc lá, vừa nghiện rượu nên rủi ro mắc bệnh ung thư miệng là rất cao.
• Chế độ nhà hàng ẩm thực không lành mạnh: Nếu chế độ ăn của bạn không đảm bảo đủ dinh dưỡng, đặc biệt là thiếu vitamin A1, vitamin B2 cùng các nguyên tố vi lượng như kẽm, đồng, sắt… thì có thể làm tăng độ nhạy của cơ thể với chất gây ung thư, từ đó dẫn đến bệnh ung thư miệng.
• Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời thường xuyên: Nếu môi trường làm việc của bạn thường xuyên phải ở ngoài trời thì chính ánh nắng mặt trời chiếu xuống cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư miệng. Do việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, đặc biệt là những thời điểm có tia UV cao sẽ làm cả vùng đầu của bạn bị ảnh hưởng. Do đó, bạn nên bảo vệ vùng da đầu, nhất là ở xung quanh khoang miệng bằng cách đội mũ rộng vành, bôi kem chống nắng và đeo khẩu trang che kín.

Các giai đoạn của bệnh ung thư miệng được đánh giá theo quy chuẩn TNM (IUCC) nhằm xác định mức độ tiến triển của căn bệnh này

• Giai đoạn 0: các tế bào ung thư bắt đầu xuất hiện và nằm ở lớp niêm mạc của miệng hoặc hầu. Các tế bào ung thư chưa lấn sâu vào lớp niêm mạc và lan rộng sang các mô xung quanh.
• Giai đoạn I: Đây là giai đoạn sớm nhất của ung thư xâm lấn. Nó có nghĩa là ung thư đã bắt đầu phát triển thông qua các mô lót miệng hoặc miệng hầu và vào các mô sâu hơn bên dưới. Khối u có kích thước nhỏ hơn 2 cm và không lan sang các mô lân cận, hạch bạch huyết hoặc các cơ quan khác.
• Giai đoạn II: Khối u Ung thư đang phân chia và phát triển mạnh, có kích thước trên 2cm, nhưng nhỏ hơn 4cm. Nó chưa có dấu hiệu xâm lấn hoặc lây lan sang các hạch bạch huyết lân cận hoặc các cơ quan khác.
• Giai đoạn III: Ung thư giai đoạn III được chẩn đoán khi người bệnh có những dấu hiệu khối u ung thư lớn hơn 4cm, nhưng không lan sang bất kỳ hạch bạch huyết hoặc bất kỳ bộ phận khác của cơ thể. Hoặc Khối u có kích thước bất kỳ nhưng đã lan tới một hạch bạch huyết ở cùng 1 phía của cổ và hạch lymphô không vượt quá 3cm
• Giai đoạn IV: Bệnh bắt đầu phát triển mạnh, khó kiểm soát. Nó được chia thành 3 giai đoạn

1. Giai đoạn IVA: ung thư đã phát triển qua các mô quanh môi và miệng. Các hạch bạch huyết trong khu vực có thể hoặc không thể chứa tế bào ung thư.
2. Giai đoạn IVB: khối u có thể phát triển bất kỳ kích thước nào và đã lan rộng đến nhiều hơn một nút bạch huyết ở cùng 1 phía của cổ như ung thư hoặc ung thư đã lan đến các hạch bạch huyết ở cả 2 bên cổ. Ngoài ra ung thư lan đến bất kỳ nút bạch huyết nào lớn hơn 6cm cũng được chẩn đoán ở giai đoạn IVB.
3. Giai đoạn IVC: ung thư đã lan ra các bộ phận khác của cơ thể như phổi hoặc xương. Hay thường gọi là ung thư giai đoạn cuối

Việc xác định chính xác giai đoạn phát triển của khối u và vùng xâm lấn giúp các bác sĩ xây dựng phác đồ và kết hợp các phương pháp điều trị phù hợp.

Bác sĩ sẽ dựa vào giai đoạn ung thư để có phương pháp điều trị thích hợp. Ở giai đoạn đầu, bác sĩ sẽ phẫu thuật để loại bỏ khối ung thư và hạch lympho liên quan. Bệnh nhân cũng cần phẫu thuật giúp tái tạo miệng về cấu trúc và giải phẫu thông thường. Nếu ung thư tiến triển, bạn cần phương pháp quyết đoán hơn nữa. Bác sĩ có thể tiến hành điều trị riêng lẻ hoặc kết hợp các phương pháp sau:

• Phẫu thuật: Chỉ định với bệnh ở giai đoạn sớm, còn khu trú ở khoang miệng, chưa di căn vùng và di căn xa. Phẫu thuật lấy u và hạch cổ có thể kết hợp với tạo hình hoặc không giúp nâng cao chất lượng sống cho bệnh nhân.
• Xạ trị: Chỉ định khi bệnh ở giai đoạn muộn không thể phẫu thuật được hoặc chỉ định xạ trị bổ trợ sau phẫu thuật giúp hạn chế bệnh tái phát.
• Hóa trị: Chỉ định hóa chất trước khi phẫu thuật giúp giảm thể tích của khối u và hạch cổ.

• Nam giới, có tiền sử hút thuốc lá và uống rượu
• Người có thói quen nhai trầu
• Người có các tổn thương tiền ung thư tái đi tái lại, không điều trị dứt điểm
• Người mắc virus HPV, quan hệ tình dục không an toàn, quan hệ qua đường miệng.
• Phụ nữ mắc hội chứng Plummer-Vinson

Ung thư khoang miệng là bệnh phát sinh do sự biến đổi ác hiểm tính niêm mạc miệng phủ toàn bộ khoang miệng. Ung thư khoang miệng bao gồm: Ung thư môi (gồm môi trên, môi dưới, mép), lợi hàm trên, lợi hàm dưới, khe liên hàm, khẩu cái cứng, lưỡi (phần di động), niêm mạc má và sàn miệng.

Ung thư khoang miệng đang là vấn đề sức khỏe toàn cầu với tỷ lệ mắc, tỷ lệ tử vong ngày càng tăng và là 1 trong 10 ung thư phổ biến nhất. Bệnh có tỷ lệ tử vong cao vì khoảng 53% bệnh nhân ung thư khoang miệng có biểu hiện bệnh lan tràn tại vùng hoặc di căn xa tại thời điểm chẩn đoán.

Ung thư khoang miệng thường gặp ở tuổi từ 50-70 với tỷ lệ nam/nữ khoảng 2,5/1. Trên 90% bệnh nhân ung thư khoang miệng xuất hiện ở tuổi trên 45 và tăng ổn định đến 65 tuổi sau đó lại giảm dần.