Giang Nam tên thật là Nguyễn Sung, sinh ngày 2/2/1929. Các bút danh khác có Châu Giang, Hà Trung, Lê Minh (sử dụng trên báo chí công khai xuất bản ở miền Nam dưới chế độ Mỹ – Ngô Đình Diệm từ 1955 đến 1960). Quê quán: xã Ninh Bình, huyện Ninh Hoà, tỉnh Khánh Hoà. Các giải thưởng văn học: Giải ba về truyện ngắn của báo Thống Nhất năm 1960: truyện ngắn “Những người thợ đá”; Giải nhì về thơ tạp chí Văn nghệ năm 1961: bài thơ “Quê hương”; Giải thưởng văn học Nghệ thuật Nguyễn Đình Chiểu (1960 – 1965) của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam về thơ: tập thơ “Quê Hương”. TopChuan.com xin giới thiệu những bài thơ hay của ông.
Bài thơ: Trước tờ giấy trắng
Trước tờ giấy trắng
Thơ Giang Nam
Chị ngồi trước tờ giấy trắng
Hàng giờ không viết một câu
Bóng cây ngắn dần theo nắng
Đàn trâu chậm chạp qua cầu
Mái tôn nóng bừng ngột ngạt
Trán con lấm tấm mồ hôi
Cổng đồn mấy thằng lính gác
Đứng im như chết lâu rồi!
Con bé nhay nhay vú mẹ
Bàn tay nhỏ bé mân mê
Chum chúm môi hồng nở hé
Chói chang nắng lửa trưa hè
Có gì cay cay trong mắt
Có gì mằn mặn trên môi…
Không, không thể là nước mắt!
Cắn răng, quyết giữ cuộc đời!
Vụt hiện những ngày kháng chiến
Giành từng góc ruộng bờ ao
Vụt hiện những ngày trên bến
Vẫy khăn anh bước xuống tàu!
Chúng muốn em cầm dao cắt ruột
Xẻo từng thớ thịt, đường gân
Cả biển rộng trời xanh bát ngát
Của chúng ta và Tổ quốc yêu thân
Con lại khóc ngất trong tiếng thét
Đôi tay gầy cuống quýt bíu vai em
Em điên mất! Kìa, làn môi mọng ướt
Rời vú em vẫn còn nút, còn thèm!
Có nên viết, để con ta được sống
Dù 1 ngày, một trong những buổi nữa rồi thôi!
Em là mẹ, lòng ai không dội sóng
Trước tình con, khi bão nổi những cơn dài
Chị cầm viết, tần ngần… môi mím chặt
Bỗng cau mày, ôm vú, mắt rưng rưng
Cán viết rời tay lăn tròn xuống đất
Dấu răng con trên đầu vú tím bầm!
Chị bỗng giật mình nhìn con trông nuối
Đôi mắt con như hờn dỗi, nghẹn ngào
Con không nói, nhưng chị nghe tiếng nói:
– “Có thể nào như thế được, mẹ ơi!”
Có bóng ai về bên cạnh chị
Mào áo quen quen mắt sáng ngời
Da sém nắng, mặt buồn, nghiêm nghị:
– “Có thể nào như thế được, em ơi!”
Chị bỗng vùng lên, tưởng đang nắm tay chồng
Day dứt quá, giữa buồn, vui, mừng, giận
Lũ quỷ ập vào, dí súng bên hông
Chị vẫn ngồi nghiêm trước tờ giấy trắng
1958
Nguồn: Giang Nam, Tháng Tám ngày mai, Nxb Văn học, 1962
Bài thơ: Người con gái Sài Gòn
Người con gái Sài Gòn
Thơ Giang Nam
Đêm không ngủ. Chân trời bầm pháo sáng
Sài Gòn nghe bom nổ rất gần
Đất rung chuyển. Và ánh đèn vụt tắt
Mặt người nhoà đi trong màu đen chiến tranh
Đêm không ngủ. Ai reo chè ngoài phố
Mòn mỏi canh khuya tiếng guốc đi về
Một Sài Gòn bao năm rồi vẫn thức
Trong tiếng gầm của pháo, của xe
Đêm không ngủ. Bỗng dưng trào nước mắt
Nghe gót dày đinh đau nhức vỉa hè
Nghe nhạc trỗi một bài ca man dại
Nghe tiếng cười thhung dữ, rủ rê
Chúng đang tự đốt mình trong men rượu
Trong lụa là và những cặp môi hôn
Chúng đang vui sau những giờ bắn giết
Máu Việt Nam trong túi chúng thành vàng
Ngày mai lũ chúng đi về đâu
Ôi những kẻ chỉ sống bằng tội ác!
Đêm không ngủ nghe vọng về khúc hát
Của những tháng năm, của những cuộc đời
Con sông mang tên thành phố sáng ngời
Đêm nay nữa có đưa Anh trở lại
Qua vùng trắng, con cuốc kêu khắc khoải
Người đầu sông thương nhớ kẻ cuối sông
Nằm nghe hơi thở ấm của con
Trong muôn tiếng của thời gian chảy xiết
Trong nỗi nhớ thiêu cháy từng tờ lịch
Muốn có cánh bay đến những chân trời
Con hãy ngủ ngon, mẹ không hát ru hời
Khi bom nổ và xiềng rung loảng xoảng
Hãy ngủ bình yên để mai này khôn lớn
Câu hát mẹ ru dành tiễn con lên đường
Con sẽ đi dưới hàng cau quê hương
Có cánh cò bay, có chiều ráng đỏ
Màu bùn đất ngàn năm vẫn đó
Một quê hương thực sự của mình
Hãy ngủ yên và biết đợi chờ
Hỡi những quả mìn tròn xoe có mắt
Lửa nghìn độ hãy chôn sâu, nén chặt
Cho 1 ngày sắt thép chảy, chúng ta qua
Hãy ngủ yên và biết đợi chờ
Hỡi khẩu súng mang nghĩa tình đồng chí
Khi đất nước thề không làm nô lệ
Nghìn gió hôm nay góp cho bão ngày mai
Mắt kẻ thù đỏ như hòn than
Đã bao lần nhói lên da thịt chị
Đã bao lần chị ôm con thủ thỉ
Nói với người xa, cũng là nói với mình
Chúng là bóng đêm che khuất bình minh
Là cái chết chúng căm thù hạnh phúc
Em sợ lắm, những ngày dài tù ngục
Còn bao lâu nữa, hở Anh?…
“Xe Mỹ cán người, bà con ơi đuổi theo”
Tiếng ai gọi vang vang đường phố
Và tiếng súng, tiếng bàn chân hối hả
– “Đánh chết tụi Mỹ đi, nợ máu chúng phải đền”
Xe cảnh sát, xe hiến binh còi hụ như điên
Không ngăn nổi làn sóng người lao tới
Những bác xích lô, cánh tay trần đen đủi
Những em nữ sinh ôm cặp, tóc rối bời
Mẹ nằm trên manh chiếu tả tơi
Vương vãi quanh mình gánh hàng bé nhỏ
Hạt bắp hạt xôi từng nuôi ta đó
Từ ngày xưa, ngày xưa…
Mãi mãi mẹ không còn quạt giấc ngủ em thơ
Mãi mãi mẹ vẫn mơ 1 căn phòng ấm cúng
Vuốt mắt cho mẹ hôm nay là cháu con, bè bạn
Thủ Thiêm, cầu Ông Lãnh, Thị Nghè
Quân giết người đáng nguyền rủa, hãy nghe
Nỗi căm giận của đất này cháy bỏng
Trả lại chúng ta
Trả lại chúng ta
Những cuộc đời tảo tần khuya sớm
Gạch, đá ném vào cảnh sát như mưa
Chống với hoả tiễn, dùi cui chỉ có lòng người
Áo rách toạc, mồ hôi lăn trên má
Ai ngã đó còn quát to: Đừng sợ
Anh níu xe cho em nắm tay bạn cản đường
Người bị lôi đi, mắt mở trừng trừng
– Bà con ơi, này quốc gia, độc lập!
Quằn quại trong khói cay
tay bật máu vẫn ôm ghì lấy đất
Trước lũ quỷ ác mang mặt nạ, không tim
Ôi phải đứng nhìn tội ác, lặng im
Nước mắt chị trào ra, chị nuốt vào mằn mặn
Sao thịt da này không là bom nổ mạnh
Sao tia mắt này không là lửa đốt xe!
Chúng sẽ vùi mẹ nơi nào, lén lút khi đêm về
Không nấm mộ và không người khóc
Chỉ có cô solo và tủi nhục
Ôi đất mẹ nằm cũng là đất của cha ông
Khi kẻ làm ra luật pháp là bọn cướp ngồi trên xe tăng
Khi người chủ nhà không còn nhà để ở
Ôi những em gái mồ côi bới rác nuôi em và chết trong lặng lẽ
Bên những buynh đinh chọc trời và bao cát, súng liên thanh
Chúng phải trả cho ta không chỉ màu xanh
Chúng phải trả cho ta không chỉ máu và nước mắt
Đi giữa Sài Gòn trong tiếng gầm xích sắt
Nói gì với mẹ, mẹ ơi!
Bỗng nhớ một vùng quê ngoại xa xôi
Nơi đó hai muơi năm chưa bao giờ im tiếng súng
Nơi đó cây chết khô và đất thì nóng bỏng
Nơi đó người sống dưới hầm bên những hố bom
Nơi đó mẹ đã ra đi như một anh hùng
Bông huệ nở hồng như sắc cờ trên gò cao mẹ nghỉ
Nơi đó em gái thân yêu đã thành dũng sĩ
Ôi con bé năm nào đã giận chị, bỏ cơm
Củ Chi, Củ Chi… cũng bụi tầm vông, con rạch, mảnh vườn
Gang tấc đấy mà nhớ thương vời vợi
Người xa quê nghe nhiều hơn đất gọi
Biết sống thuỷ chung, sống làm thép, làm đồng
Trời xanh cao báo hiệu một cơn giông
Có tiếng tu hú kêu từ nơi nào sâu thẳm
Như trong mơ, những dãy phố dài vô tận
Dưới lửa hè rám mặt, bùng sôi
Ôi chị thèm làm sao được nói tiếng nói con người
“Tao là Việt cộng đây” trước một bầy dã thú
Anh thân yêu, giờ đang ở nơi nào súng nổ
Vì Sài Gòn, vì tất cả máu đổ ra
Ôi chị thèm được sống như hôm qua
Giặc đến, lên vành đai đánh giặc
Ngủ rất yên trong tiếng gầm đại bác
Có xóm, có làng chia vui chia đau
Sài Gòn ơi, bằng tiếng kêu ma
Lũ cú vọ muốn ghì đêm vào ngực chúng
Chúng sợ mặt trời mọc lên
từ những hẻm nghèo nước đọng
Chúng sợ đốm than hồng ta ấp ủ kiên trinh
Chúng sục sạo, chúng tìm
điều bí mật không tên
Thành phố không một giờ yên nghỉ
Sau cánh cửa mỗi gia đình là nỗi đau vò xé
Ngày mai ai bị giết? Ngày mai ai vào tù?
Lửa rồi soi rõ mặt kẻ thù
Lửa rồi đốt những phi trường chất đầy bom xăng đặc
Và những buynh đinh, những buynh đinh tội ác
Ôi người giữ lửa không tên, người giữ lửa cho đời…
Nguồn: Ánh chớp đêm giao thừa (trường ca), Giang Nam, NXB Quân đội nhân dân, 1998
Bài thơ: Tiếng nói Việt Nam
Tiếng nói Việt Nam
Thơ Giang Nam
Gửi đài phát thanh Tiếng nói Việt Nam
Lời Tổ quốc êm êm như tiếng má
Bên vành nôi ru giấc ngủ con thơ
Tôi nghe giọng miền Nam thương mến lạ
Tha thiết như quen thuộc tự bao giờ!
“Đây tiếng nói Việt Nam! Đây Hà Nội”
Xa muôn trùng vẫn thầm thĩ bên tai!
Rút lại cách ngăn, đẩy lùi bóng tối
Thắp niềm tin cháy sáng giữa tim người
Như vú mẹ không cạn nguồn sữa quý
Như dòng sông vô tận chẳng ngừng trôi
Gói trọn tâm tình trên đôi cánh nhẹ
Làn sóng đi mang nắng khắp phương trời!
Từng đoạn, từng lời, từng câu, từng chữ
Từng tiếng đọc sai, từng lỗi nhỏ thông thường
Sao vẫn ấm, ngọt ngào như hơi thở
Đẹp như lòng chung thuỷ của người thương!
Tiếng chị phát thanh viên dịu dàng, trong sáng
Báo tin mừng: một nhà máy lắp xong
Tôi tưởng thấy ngày mai vui chiến thắng
Ống khói hoà bình vươn trên nước Cửu Long!
Ôi! những buổi quân thù về càn quét
Quê hương ta – Chị đang nói bỗng dừng
Chị đã đọc bản tin nhoà trong nước mắt
Hàng triệu người nghe chị cũng rưng rưng…
Xe tăng Mỹ nghiến trên đường phố
Và những lời ca cuồng loạn dâm ô
Không ngăn được – bàn tay nào ngăn nổi
Tiếng nói Đảng ta, tiếng nói của Bác Hồ!
Khúc hát Điện Biên vẫn ấm từng khe cửa
Phá vành đai, xuyên giới tuyến, tháp canh!
Sài Gòn thức đêm đêm theo Hà Nội
Nghe tin thủ đô đập giữa tim mình!
Nguồn: Giang Nam, Tháng Tám ngày mai, NXB Văn học, 1962
Bài thơ: Quê hương
Quê hương
Thơ Giang Nam
Thuở còn thơ ngày hai buổi đến trường
Yêu quê hương qua từng trang sách nhỏ:
“Ai bảo chăn trâu là khổ?”
Tôi mơ màng nghe chim hót trên cao
Những ngày trốn học
Đuổi bướm cầu ao
Mẹ bắt được…
Chưa đánh roi nào đã khóc!
Có cô bé nhà bên
Nhìn tôi cười khúc khích…
***
Cách mạng bùng lên
Rồi kháng chiến trường kỳ
Quê tôi đầy bóng giặc
Từ biệt mẹ tôi đi
Cô bé nhà bên – (có ai ngờ!)
Cũng vào du kích
Hôm gặp tôi vẫn cười khúc khích
Mắt đen tròn (thương thương quá đi thôi!)
Giữa cuộc hành quân không nói được một lời
Đơn vị đi qua, tôi ngoái đầu nhìn lại…
Mưa đầy trời nhưng lòng tôi ấm mãi…
***
Hoà bình tôi trở về đây
Với mái trường xưa, bãi mía, luống cày
Lại gặp em
Thẹn thùng nép sau cánh cửa…
Vẫn khúc khích cười khi tôi hỏi nhỏ
Chuyện chồng con (khó nói lắm anh ơi!)
Tôi nắm bàn tay nhỏ nhắn ngậm ngùi
Em vẫn để yên trong tay tôi nóng bỏng…
Hôm nay nhận được tin em
Không tin được dù đó là sự thật
Giặc bắn em rồi quăng mất xác
Chỉ vì em là du kích, em ơi!
Đau xé lòng anh, chết nửa con người!
Xưa yêu quê hương vì có chim có bướm
Có những ngày trốn học bị đòn roi…
Nay yêu quê hương vì trong từng nắm đất
Có 1 phần xương thịt của em tôi
1960
Bài thơ này đã được nhạc sĩ Phạm Trọng Cầu phổ nhạc.
Nguồn: Giang Nam, Tháng Tám ngày mai, NXB Văn học, 1962
Bài thơ: Lá thư thành phố
Lá thư thành phố
Thơ Giang Nam
Ôi! dòng chữ tím nghiêng nghiêng nét
Mảnh giấy vàng hoe chẳng kẻ dòng
Anh nghe hơi ấm bàn tay nhỏ
Trên phong bì đậm dấu quê hương…
Thư em đến giữa mùa mưa gió
Hé một trời xuân nắng hửng lên
Mưa vẫn rơi nhiều trên đất đỏ
Quê nhà em ở, nhớ mông mênh!
“Con vẫn ăn chơi, em vẫn khỏe
Anh yên lòng nhé, chốn rừng xanh!
Dây bầu sai trái sau nhà đó
Vẫn đợi anh về hái nấu canh
Con nhớ anh thường đêm biếng ngủ
Nó khóc làm em cũng sụt sùi
Anh nhớ gởi về manh áo cũ
Ủ con, cho mẹ ấm nhờ hơi
Em vẫn ngày ngày đi gánh mướn
Thương em các chị giữ dùm con
Bạn không ruột thịt mà yêu mến!
Em biết vì sao… Anh biết không?
Nhà ta mấy bận mưa hư nát
Mái lá tơi bời, lạnh gối chăn!
Em không buồn lắm vì em biết
Anh khổ nơi xa gấp mấy lần!
Cao su! Rừng núi sương rưng lệ
Trời! Những đêm dài lạnh cắn răng!
Em thương anh khổ vì con, vợ
Đem giọt mồ hôi, đổi miếng ăn!
Em biết giờ đây bên gốc mủ
Anh khơi dòng nhựa để ngày mai
Nhựa chảy, anh không ngừng chiến đấu
Bên anh đồng chí biết bao người…”
***
Anh gục đầu trên dòng chữ nhỏ
Mà lòng thổn thức suốt canh thâu
Tưởng thấy bóng em sau cánh liếp
Đêm đêm nghe gió rít qua đầu!
Nửa căn nhà trống, vài phiên chợ
Đôi cánh tay gầy, một mụn con
Mưa nắng đã phai màu áo cưới
Giấc mơ còn lại: một lưng cơm!
Vì ai em khổ, con ta khổ
Đây đó tuy gần vẫn quá xa!
Mủ cao su chảy đông thành máu
Tức nước, ngày mai phải vỡ bờ!
Em thấy không em trời hửng sáng
Đêm dài nô lệ sẽ đi qua!
Em ơi anh gởi niềm tin tưởng:
Có toàn dân tộc đứng bên ta
Viết tại vùng Đất đỏ miền Đông, 1958
Nguồn: Giang Nam, Tháng Tám ngày mai, Nxb Văn học, 1962
Bài thơ: Khúc mở đầu
Khúc mở đầu
Thơ Giang Nam
Vậy là đã ba mươi năm
Các Anh ra đi
Trong cái đêm mùa xuân đầy tiếng súng
Cái đêm đỏ cờ
thành phố Sài Gòn náo động…
Ai, trong dòng người hôm nay cuồn cuộn trên đường phố
Còn nhớ các Anh?
Những em bé ra đời giữa xóm nghèo ngập ngụa rác bùn
Đã thành những chàng trai
Những người vợ năm xưa mặc áo vá vai
Che giấu và nuôi chồng đánh giặc
Tóc họ bây giờ có bao nhiêu sợi bạc
Ai còn nhớ họ
Ai còn nhớ các Anh?
Vậy là đã ba mươi năm
Các Anh ra đi và không trở lại
Thắp giữa Sài Gòn ngọn đuốc thiêng chói lọi
“Mỹ không thể thắng chúng tôi
Dù có trong tay nửa triệu quân hùng hổ
Dù đã san bằng bao nhiêu làng quê Việt Nam nghèo khổ”
Những người “Việt cộng” thông minh
Có mặt ở mọi nơi
Đánh vào những lúc bất ngờ
Trước sự bàng hoàng của các chủ nhân Lầu Năm Góc
Mười năm hai muơi năm sau
Những vị tướng bốn sao, năm sao
Những nhà chiến lược tài ba
Đã viết bao nhiêu sách về các Anh
Để thanh minh
Để làm bé đi
Chiến công của những người bình thường và bất tử
Anh Ba ơi
Cái đêm các Anh đánh vào toà Đại sứ Hoa Kỳ
Chúng tôi đang ở một vùng ven
Hồi hộp chờ tin
Từ cái “Quầng sáng bồn chồn thuơng nhớ ấy”
Chúng tôi chờ tin
Từ những sư đoàn chủ lực đang hành quân
Chúng tôi chờ tin
Từ những dòng sông âm thầm dân công ra phía trước
Họ đi về phía các Anh
Về phía mùa xuân. Về phía Sài Gòn
Thành phố đau thuơng nhưng không bao giờ khuất phục
Ôi cái năm sáu tám huyền thoại
Mở đầu bằng những lời thơ
“Nam Bắc thi đua đánh giặc Mỹ
Tiến lên, toàn thắng ắt về ta”
Vậy là đã ba mươi năm
Những ai còn nhớ…
Nguồn: Ánh chớp đêm giao thừa (trường ca), Giang Nam, NXB Quân đội nhân dân, 1998
Bài thơ: Chùm tứ tuyệt cho em
Chùm tứ tuyệt cho em
Thơ Giang Nam
Điện nhấp nháy bờ xa, sương lạnh
Mà vẫn nghe máy nổ dưới chân đèo
Chợt nhớ sắp vào mùa gieo hạt
Đêm ở quê nhà em ngủ được bao nhiêu?
(Hồ Balatông Hunggari 1977)
Đã hẹn với nhau ngày thắng giặc
Về ven rừng cũ hái phong lan
Năm năm rồi nhỉ em còn nhớ
Tết ngoài này, lòng ở Trường Sơn.
(Hà Nội 1980)
Biển nói với em về hạnh phúc
Và với anh về những chuyến đi
Đêm không tiếng sóng nằm thao thức
Biển và em nỗi nhớ tràn đầy.
(Hà Nội 1981)
Chiều mưa Sài Gòn, gió giật những cành me
Nghe bão miền Trung thương em 1 mình bối rối
Bao cơn bão đi qua cuộc đời con gái
Vẫn mình em chống chọi, vẫn mình em.
(Thành phố Hồ Chí Minh 1982)
Có cái gì trong nắng, nắng vàng hơn
Có cái gì trong xôn xao sóng vỗ
Anh nhìn đâu cũng thấy màu áo đỏ
Em xa rồi, tất cả nói thay em.
(Đà Nẵng 1985)
Có thể bạn thích:
