Đại dịch corona (covid-19) đang lây lan ra toàn thế giới với tốc độ chóng mặt, gây ra cái chết của hàng nghìn người. Thế nhưng bạn có biết trong lịch sử còn có vô số những đại dịch đáng sợ hơn cả covid-19? Hãy cùng TopChuan.com nhìn lại Top 10 đại dịch đáng sợ nhất lịch sử thế giới để thấy rằng các ải đại dịch do virus, vi khuẩn lây lan đáng sợ đến thế nào nhé.
Dịch cúm gia cầm Châu Á
Dịch cúm gia cầm Châu Á năm 1889-1990 từng gây ra thảm họa kinh hoàng cao cấp trên toàn cầu. Đây là bệnh cúm gia cầm, lây từ gia cầm sang người nên thường được gọi là “cúm gia cầm”.
Năm 1889, dịch cúm gia cầm Châu Á bùng phát, bắt nguồn từ nước Nga rồi lây lan sang hoàng loạt các nước khác ở Châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc… rồi từ đấy lây lan ra toàn cầu. Đây được xem là ải dịch cúm chủng A đầu tiên, trước cả khi đại dịch cúm Tây Ban Nha do virus A/H1N1 gây ra.
Dịch cúm gia cầm Châu Á năm 1889-1890 thường bị nhầm lẫn với dịch cúm gia cầm châu Á năm 1957-1958, với nguyên nhân là virus cúm A/H2N2, tâm dịch tại Trung Quốc. Tuy nhiên, dịch cúm gia cầm châu Á năm 1889-1890 có tâm dịch bắt nguồn từ Nga, và có đến 2 triệu người chết, trong khi dịch năm 1957 chỉ là khoảng 1 triệu người.
Vào thời điểm năm 1889-1890, các chuyên gia y tế vẫn gặp nhiều khó khăn để tìm ra đích xác chủng virus gây bệnh. Họ chỉ biết rằng đấy là loại virus cúm A, và nghiên cứu cho rằng chúng có thể là H2 hoặc H3. Mãi đến sau này, khi đại dịch cúm A/H1N1 bùng nổ, những nghiên cứu về chủng cúm A phát triển, các nhà y tế mới tìm ra các bằng chứng, qua đấy có thể xác định nguyên nhân gây dịch cúm gia cầm châu Á là do virus A/H2N2 và A/H3N8.
Thông tin chi tiết:
- Thời gian: 1889-1890
- Tâm dịch: Nga, Châu Á
- Virus: A/H2N2, A/H3N8
- Số người chết: 2 triệu
Dịch tả Ấn Độ
Bệnh tả từng là một trong các những bệnh chết chóc nhất thế giới.
Nguồn gốc của bệnh tả là do nguồn nước và đồ ăn uống không vệ sinh sạch sẽ. Vi khuẩn vibrio cholerae gây bệnh tả có thể lây trực tiếp qua những đồ ăn, thức uống không đảm bảo vệ sinh, hoặc lây truyền qua ruồi – một trong các những sinh vật trung gian lan truyền bệnh tả nhiều nhất. Bệnh nhân bị bệnh tả sẽ bị tiêu chảy, dần dần chết vì suy kiệt và mất nước.
Trong số 7 lần bùng phát thành đại dịch, đại dịch tả lần thứ 1, hay còn gọi là dịch tả Ấn Độ là đáng sợ nhất. Dịch bùng phát từ năm 1816-1826, cướp đi sinh mạng của 15-23 triệu người. Từ Ấn Độ, đại dịch lây lan sang Nga, Tây Á, Trung Á và Châu Âu. Ngày nay, nền y tế đã dễ dàng chống lại bệnh tả, và ăn uống chín uống sôi, vệ sinh sạch sẽ, tránh ruồi vào ăn uống uống là những khuyến cáo của chuyên gia y tế nhằm phòng chống bệnh tả.
Thông tin chi tiết:
- Thời gian: 1816-1826
- Tâm dịch: Ấn Độ
- Vi khuẩn: Vibrio cholerae
- Số người chết: 15-23 triệu người
Dịch hạch Justinian
Trước sự kiện Cái Chết Đen, Châu Âu cũng từng phải hứng chịu một đợt dịch hạch kinh hoàng, đấy là dịch hạch Justinian. Vào thời kỳ đó, dịch hạch là đại dịch phổ biến ở Châu Âu cùng các nước Địa Trung Hải, cứ sau một khoảng thời gian vài trăm năm lại tái bùng phát, tuy nhiên người Châu Âu do kiến thức còn hạn chế nên chưa thể tìm ra nguyên nhân của dịch bệnh này.
Dịch hạch Justinian diễn ra chủ yếu tại đế quốc Byzantine, hay còn gọi là đế quốc Đông La Mã. Cụ thể, tâm dịch đầu tiên là tại thành phố Justinian, sau đấy lan ra khắp Byzantine, Tây Á và 1 số ít quốc gia Châu Âu như Pháp. Dịch hạch Justinian gây ra cái chết cho khoảng 25-50 triệu người. Dịch hạch Justinian thường hay bị nhầm lẫn với đại dịch Cái Chết Đen do cùng là dịch hạch, cùng xảy ra ở Châu Âu, nhưng thực tế dịch hạch Justinian diễn ra trước Cái Chết Đen tận 8 thế kỷ.
Thông tin chi tiết:
- Thời gian: 541-542
- Tâm dịch: Byzantine, Địa Trung Hải
- Vi khuẩn: Yersinia pestis
- Số người chết: 25-50 triệu người
Dịch tả Nga
Nằm trong số 7 lần dịch tả bùng phát thành đại dịch, dịch tả Nga hay còn gọi là dịch tả lần thứ 3, diễn ra vào năm 1852-1860. Thông qua đường thương mại từ Ấn Độ đến Nga, dịch tả đã bùng phát, sau đấy lây lan sang Châu Âu và Bắc Mỹ. Có 1 triệu người trên toàn thế giới đã chết trong dịch tả Nga – lớn hơn bất kỳ dịch tả nào khác nếu không tính dịch tả lần thứ nhất tại Ấn Độ.
Thông tin chi tiết:
- Thời gian: 1852-1860
- Tâm dịch: Nga
- Vi khuẩn: Vibrio cholerae
- Số người chết: 1 triệu
Dịch Cocolitztli Mexico
Có lẽ ít ai biết, trong số Top 10 đại dịch đáng sợ nhất lịch sử thế giới, đã có 1 đại dịch suýt xóa sổ cả một quốc gia. Đó chính là dịch Cocolitztli Mexico năm 1545-1548. Trận đại dịch diễn ra tại Mexico – một đất nước Trung Mỹ nghèo, lạc hậu vào thời điểm bấy giờ. Đại dịch này được xem là gây ra bởi một virus lạ ở bản địa là Cocolztli – một loại virus gây ra bệnh sốt xuất huyết. Do điều kiện y tế nghèo nàn, lại bị cô lập khỏi thế giới bởi vị trí địa lý xa xôi, Mexico đã rất khó khăn để chống chọi lại đại dịch này.
Dù không trở thành đại dịch toàn cầu, Dịch cocolitztli Mexico đã giết chết khoảng 5-15 triệu người Mexico, tương đương khoảng 80% dân số nước này. Ít lâu sau đó, đại dịch dù được dập tắt cũng quay trở lại và giết thêm khoảng 30-50% dân số còn lại của Mexico. Đây là một thiệt hại đáng thương tâm, suýt nữa đã xóa sổ cả một đất nước.
Thông tin chi tiết:
- Thời gian: 1545-1548
- Tâm dịch: Mexico
- Virus: Cocolitztli
- Số người chết: 5-15 triệu
Dịch cúm gia cầm Hong Kong
Dịch cúm gần đây nhất diễn ra do các chủng cúm mới như A/H5N1, A/H6N2 đã được con người chặn đứng, nhưng từ khi chủng cúm A bắt đầu thành đại dịch năm 1889 đến tận 1968, chủng cúm A vẫn là chủng cúm chết chóc. Dịch cúm gia cầm Hong Kong bùng nổ sau dịch cúm gia cầm Châu Á 1957 không lâu, có tâm dịch tại Hong Kong. Nguyên nhân do chủng cúm A/H3N2 cũng lây lan sang gia cầm. Từ Hong Kong, đại dịch đã lây lan ra toàn thế giới, cướp đi sinh mệnh của 1 triệu người. Với con số 1 triệu người chết, dịch cúm gia cầm Hong Kong chính là cái tên cuối cùng trong Top 10 đại dịch đáng sợ nhất lịch sử thế giới.
Thông tin chi tiết:
- Thời gian: 1968-1969
- Tâm dịch: Hong Kong, Trung Quốc
- Virus: A/H3N2
- Số người chết: 1 triệu
Dịch hạch Cái Chết Đen
Vào thời Trung Cổ, có một sự kiện đã đem đến nỗi kinh hoàng cho cả Châu Âu, được lịch sử gọi là Cái Chết Đen. Đại dịch này còn gọi là Dịch hạch Cái Chết Đen, là đại dịch gây ra bởi vi khuẩn yersinia pestis gây dịch hạch.
Nguồn gốc của Dịch hạch Cái Chết Đen được xem là từ những con thuyền buôn bán từ Châu Á, Châu Phi đến Châu Âu. Trên những con thuyền thường tích trữ gạo, lương thực – nơi đám chuột làm tổ. Vi khuẩn dịch hạch lây lan qua bọ chét sống trên loài chuột, từ đấy lây nhiễm sang người. Từ những con thuyền buôn bán, bệnh dịch hạch đã nhanh chóng lây sang Châu Âu.
Vào thời điểm đó, nền y tế tương đối lạc hậu đã không đủ chống lại bệnh dịch này. Thêm vào đó, Châu Âu giai đoạn đấy đang chiến tranh triền miên, người chết khắp nơi, không ai quan tâm, quản lý nên càng tạo điều kiện cho bệnh dịch lây lan nhanh chóng. Kết quả là dịch hạch Cái Chết Đen đã lan rộng toàn Châu Âu, lan sang cả Châu Á, trở thành đại dịch kinh khủng nhất toàn cầu.
Với tổng số 74-200 triệu người chết – hơn 1/2 dân số Châu Âu, Dịch hạch Cái Chết Đen đến nay vẫn là đại dịch chết chóc nhất và đứng đầu Top 10 đại dịch đáng sợ nhất lịch sử thế giới.
Thông tin chi tiết:
- Thời gian: 1346-1352
- Tâm dịch: Châu Âu, Tây Á
- Vi khuẩn: Yersinia pestis
- Số người chết: 75-200 triệu
Có thể bạn thích: